ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్, నల్గొండ జిల్లాలో కలదు. ఇది నల్గొండ పట్టణం నుండి 3 కి.మీ దూరంలో గల పానగల్లు అనే గ్రామంలో కలదు. ఇది పానగల్లు మ్యూజియంకు ముందు భాగంలో కలదు.ఇది అన్యమతస్తుల దుశ్చర్యలకు గురైనట్లు తెలుస్తున్నది. దేవాలయం పైభాగం సింహ ద్వారంలోని గజేంవూదుల తొండాలు దెబ్బతిని కనిపిస్తున్నాయి. ఈ ఆలయం నల్లరాతితో నిర్మించబడినది. రామాయణ, మహాభారతాది ఘట్టాలతో సహా ఎన్నో శిల్పాలు ఈ ఆలయ ప్రాకారాలందూ గోడలపై చెక్కబడినాయి. పచ్చల సోమేశ్వ రాలయ పునరుద్ధరణకు 1923లో నిజాం ప్రభువు ప్రధాన మంత్రైన మహారాజు సర్కిషన్ ప్రసాద్ బహుద్దర కృషి చేసినాడు. ఈ ఆలయంలోని లింగమునకు ఒక పెద్ద మచ్చ(రత్నం) పాదగబడి ఉండేనని, దేవుడి ఆలంకరణకు పచ్చల హారాలు వేయించి ఉండే వారని, తద్వారా దీనికి పచ్చల సోమేశ్వర ఆలయమనే పేరు వచ్చిందని తెలుస్తున్నది. ఇక్కడే మరొక వైష్ణవ ఆలయం ఉన్నదు. పైరెండు ఆలయాలకన్నా ఇది కొంచే ఆధునిక తపం. ప్రస్తుతం ఈ ఆలయంలో నిత్యం పూజలు జరుగుతున్నాయి. ఇందులో ప్రత్యేకంగా చెప్పుకోతగ్గ అష్టధిక్పాలక శిల్పములు, బుగ్వేదమునందు ప్రధాన దేవతలుగా ఇంద్ర, అగ్రి, వర్ణ, కుబేరా, వాయువులు స్తుతించబడ్డాయి.
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాచీన నగరాల్లో ఒకటైన పానగల్లు పట్టణం క్రీ.శ 11-12 శతాబ్ధాలలో కందూరు చోళుల రాజధానిగా ఉండేది. ఇక్కడ కాకతీయులకు సామంతులైన కందూరు చోళులు పచ్చల సోమేశ్వరాలయాన్ని నిర్మించారు. నల్ల శానపు రాళ్ళపై రమ్యంగా మలచిన శిల్పాలు, ఆలయాలు, మధ్యయుగ వాస్తు శిల్ప సాంప్రదాయాలకు అడ్డం పడుతున్నాయి. తూర్పు వైపున ఒకటి, పశ్చిమం వైపున మూడు ఆలయాలను 70 స్తంభాలతో నిర్మించిన మహామండపం కలుపుతూ ఉంది. ఆలయం గోడలపైన, మండపం స్తంభాలపైన చెక్కిన శివ, అష్టదిక్పాల, భారత, రామాయణ గాథలు, సమకాలీన జీవన విదానాన్ని తెలిపే శిల్పాలు చూపరులను ఆకర్షిస్తున్నాయి.
చూడవలసినవి: పచ్చల సోమేశ్వరాలయం,మ్యూజియం
వసతి: నల్గొండలో చాలా హోటల్స్ కలవు.
అందుబాటు : నల్గొండ నుండి బస్సు సౌకర్యం కలదు.
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాచీన నగరాల్లో ఒకటైన పానగల్లు పట్టణం క్రీ.శ 11-12 శతాబ్ధాలలో కందూరు చోళుల రాజధానిగా ఉండేది. ఇక్కడ కాకతీయులకు సామంతులైన కందూరు చోళులు పచ్చల సోమేశ్వరాలయాన్ని నిర్మించారు. నల్ల శానపు రాళ్ళపై రమ్యంగా మలచిన శిల్పాలు, ఆలయాలు, మధ్యయుగ వాస్తు శిల్ప సాంప్రదాయాలకు అడ్డం పడుతున్నాయి. తూర్పు వైపున ఒకటి, పశ్చిమం వైపున మూడు ఆలయాలను 70 స్తంభాలతో నిర్మించిన మహామండపం కలుపుతూ ఉంది. ఆలయం గోడలపైన, మండపం స్తంభాలపైన చెక్కిన శివ, అష్టదిక్పాల, భారత, రామాయణ గాథలు, సమకాలీన జీవన విదానాన్ని తెలిపే శిల్పాలు చూపరులను ఆకర్షిస్తున్నాయి.
చూడవలసినవి: పచ్చల సోమేశ్వరాలయం,మ్యూజియం
వసతి: నల్గొండలో చాలా హోటల్స్ కలవు.
అందుబాటు : నల్గొండ నుండి బస్సు సౌకర్యం కలదు.
పచ్చల సోమేశ్వరాలయం
బ్రహ్మ, విష్ణువు, శివ లింగాన్ని పూజించుట
